خودکفایی در روغن نباتی و نهاده دامی با کشت یک گیاه - وبلاگ نت مالزی

به گزارش وبلاگ نت مالزی، ضریب وابستگی کشور به واردات روغن نباتی و نهاده های دامی با کشت قراردادی یک محصول در حال کمتر شدن است.

هرچقدر از علاقه مردم به غذا های بخارپز در آسیای شرقی و جنوب شرقی می گویند می توان از پرطرفداری غذا هایی چرب در کشور خودمان گفت، غذا هایی که هرچه بیشتر روغن داشته باشد می گویند بیشتر جا افتاده است!

مثلا قرمه سبزی اگر یک وجب روغن داشته باشد یعنی آشپزش ماهر بوده یا برنجی که چرب تر باشد خوش خوراک تر است! غذا هایی که باعث شده فارغ از اضافه وزن و مسائل قلبی عروقی سرانه مصرف روغن در کشور 9 کیلوگرم از میانگین دنیای بیشتر باشد یعنی هر ایرانی به طور میانه در سال 21 کیلوگرم روغن مصرف می نماید، روغنی که با حذف یارانه دولتی مدتی کمیاب بود و حالا گران!

بخشی از دلایل گرانی روغن برمی گردد به احتیاج کشور برای واردات این محصول، 90 درصد مواد اولیه مورد احتیاج فراوری روغن های خوراکی کشور با واردات تأمین می گردد و متاسفانه دولت تا مدت ها با تخصیص دلار 4200 تومانی به واردات روغن خام و دانه های روغنی، امکان کاهش وابستگی به واردات را از بین برد.

حالا با حذف ارز ترجیحی یکی از راه های کم کردن مقدار وابستگی به واردات روغن و نهاده های دامی توسعه کشت دانه های روغنی از جمله سویا و ترغیب کشاورزان به کاشت آن است.

کشاورزانی که سال ها زمینشان زیر کشت محصول خاص رفته و بدون استرس هر سال کشت خودش را تنو می نمایند نمی توانند ریسک کشت محصول نو را بپذیرد، محصولی که تجربه ای در کاشت آن ندارد و با آفت و همزیستش نیز آشنا نیستند، اما کشت قراردادی می تواند حاشیه امنی برای کشاورزان باشد.

کشت قراردادی توافقی بین شرکت خریدار محصول با کشاورز است، خریدار که معمولا شرکت ها و صنایع غذایی هستند موظف به معین الگوی کشت، تامین نهاده های فراوری با قیمت مناسب، آموزش کشاورزان و در پایان خرید تضمینی محصول می شوند تا کشاورز دغدغه ای در مراحل کاشت، داشت، برداشت و فروش نداشته باشد.

راهی منطقه دشت ناز ساری می شوم جایی که می گویند سال جاری کشت قراردادی سویا صورت گرفته است، دشتی وسیع و تسطیح شده که سال جاری بعد از برداشت گندم از بعضی زمین ها سویا روییده است، آن هم با روش کشت قراردادی.

کشاورزان مشغول سرکشی زمینهایشان و وجین علف های هرزی هستند که گوشه و کنار زمین روییده است، می گویند سال جاری با شرکت کشت و صنعت شمال قرارداد بسته اند و سویا کاشته اند.

حاج علی احمدی 60 سال است که کشاورزی می نماید می گوید: سویا پارسال مشتری نداشت و، چون محلی برای نگهداری سویا نیز نداشتم مجبور شدم محصولم را به شهرستان های مختلف ببرم تا شاید فرجی گردد، اما مشتری پیدا نشد و محصول خوراک دام ها شد.

کشاورز دیگری که برای سمپاشی زمین 5 هکتار از زمینش آمده، می گوید: تا پارسال امکان کشت کامل در این زمین را نداشتم، چون باید پول نهاده ها را همان ابتدای فصل کشت پرداخت می کردم و چون پول زیادی در بساط نبود مجبور شدم نصف زمین را کشت کنم.

او که سال جاری برای دومین سال با کشت و صنعت شمال قرارداد کشت سویا بسته می گوید: شرکت نهاده و کود و سم و بذر به او تحویل داده و قرار است بعد از برداشت محصول به قیمت تضمینی از او خریداری کند به همین علت سال جاری همه 5 هکتار زمین را زیر کشت سویا بردم.

جمع کشاورزان بر سر مزرعه جمع است و بساط درد و دلشان گرم، یکی از آن ها می گفت کارشناسان سال جاری چند مرحله از زمین بازدید کردند و مشاوره های لازم برای بهتر شدن محصول را داده اند حاج علی احمدی هم که تنها دغدغه اش فروش محصول پس از برداشت بود مسرور است و می گوید: طبق قرارداد پس از رسیدن دانه سویا، محصولمان را از ما بی دردسر می خرند و بی دردسر هم پولش را می دهند.

دلال و واسطه همواره جز جداناشدنی از زنجیره فراوری تا مصرف محصول هستند و هر چه تعداد حلقه های این زنجیر بیشتر گردد به تناسب آن فراوری نماینده و مصرف نماینده هم ضرر می نمایند، اما باید چه کرد تا حلقه های این زنجیر پاره شوند؟

فرهنگ آسا مدیر زراعت شرکت مجری این طرح از مزیت های کشت قراردادی می گوید و اینکه زنجیره فراوری تا مصرف با کشت قراردادی دانه های روغنی به نفع کشاورز، مردم و کارخانجات روغن کشی کوتاه می گردد.

از کشت قراردادی سویا با 430 کشاورز مازندرانی خبر می دهد و می گوید کشت قراردادی سویا برای دومین سال متوالی در 840 هکتار از زمین های کشاورزی مازندران صورت گرفته و محصولی که از این زمین ها برداشت می گردد 5 درصد فراوری سویا کشور است.

مجری این طرح می گوید: سال جاری 2000 تن سویا از زمین های مازندران برداشت می گردد که می توان بیش از 400 تن روغن از آن فراوری کرد و مابقی برای خوراک دام به کنجاله تبدیل می گردد.

فرهنگ آسا ادامه می دهد در این طرح نهاده های مورد احتیاج کشاورزان برای زراعت سویا از جمله بذر، کود های شیمیایی با بیمه محصول به وسیله شرکت در اختیار کشاورزان قرار می گیرد و تا زمان برداشت محصول نیز چندین بازدید میدانی از زمین ها صورت می گیرد و کارشناسان به کشاورزان مشاوره می دهند.

به او می گویم بزرگترین دغدغه کشاورزان فروش محصولشان است که می گوید در این طرح جایی برای نگرانی وجود ندارد، چون محصول کشاورز را تضمینی حتی با نرخی بالاتر از نرخ های مصوب خریداری می نمایند تا کشاورزان در زمان برداشت دغدغه ای برای فروش محصول نداشته باشند.

مدیر زراعت شرکت می گوید: سویا ها پس از خرید مستقیما به روغن تبدیل می گردد تا نقش واسطه ها به صفر برسد.

تشویق همواره سبب تغییر می گردد حالا فکر کنید این تغییر، تغییری در الگوی کشت باشد، پس باید چیزی کشاورز را مشتاق کند به رها کردن کشت آبا و اجدادی و روی آوردن به کاری نو.

ساداتی مقدم مسئول جهادکشاورزی کوهدشت شهرستان میاندورود گفت: طرح قراردادی کشت سویا در استان، در زمین های کشاورزی فاقد آب اجرا می گردد که علاوه بر صرفه جویی در مصرف آب، مشارکت در خودکفایی فراوری روغن و کنجاله سویا را در پی دارد.

او می گوید: دولت برای حمایت از کشت دانه های روغنی و افزایش فراوری روغن در داخل ر برای کشت هر هکتار سویا 3 میلیون تومان تسهیلات به کشاورزان پرداخت می نماید و در صورت افزایش برداشت تا 6 میلیون تومان هم افزایش می یابد.

ساداتی مقدم ادامه می دهد مقرر شده برای کشاورزانی که کشت قراردادی سویا انجام می دهند یارانه و بسته های حمایتی نیز درنظر گرفته گردد، اما هنوز جزییات آن معین نشده و پس از تصویب نهایی به وسیله دولت حتما به سویاکاران ابلاغ خواهد شد.

دانه سویا به علت استفاده در صنایع روغنکشی و پرورش دام و طیور یکی از با اهمیت ترین دانه های روغنی است که تقریبا 55 درصد از فراوری کل دانه های روغنی را در دنیا به خود اختصاص داده است.

کنجاله سویا نیز یکی از مهم ترین منابع تغذیه دام و طیور است، محصولی که از دانه سویا استحصال می گردد و به علت دارا بودن سطح بالایی از پروتئین منجر به بهبود وزن گیری و هضم غذا در ماکیان و دام می گردد.

با توسعه بخش دامپروری در کشور مصرف این محصول نیز اهمیت دوچندانی پیدا کرد به همین علت طرح خوداتکایی دانه های روغنی به وسیله وزرات جهاد کشاورزی به منظور کاهش وابستگی به واردات سویا و فرآورده های آن از سال 1394 در کشور شروع و مقرر شده بود با اجرای این برنامه 10 ساله، 70 درصد احتیاج کشور به دانه های روغنی از داخل تامین گردد، اما این پیش بینی ها محقق نشد حالا دولت برای رسیدن به این هدف طرح نو کشت قراردادی را شروع نموده است.

محمد مهدی دارابی کارشناس اقتصاد کشاورزی است و می گوید: در بازه زمانی سال های 93 تا 96، بیش از 92 درصد سویای کشور به وسیله واردات تامین می شد و تخصیص ارز مقرون به صرفه به وارد نمایندگان نیز باعث شده بود فراوری این محصول در کشور برای کشاروز به صرفه نباشد.

او می گوید: دولت در آن سال ها برای تامین روغن و کنجاله مورد احتیاج کشور مجوز واردات دانه، روغن و حتی کنجاله سویا را برای واردنمایندگان صادر می کرد و حدود 90 درصد کنجاله سویای کشور هر سال وارد می شد و بیش از 2 میلیارد دلار ارز هم از کشور خارج.

دارابی می گوید: واردات دانه و روغن و کنجاله سویا با ارز ترجیحی و پایین بودن قیمت خرید تضمینی دانه های روغنی سبب کاهش رغبت کشاورزان به کشت این محصول شده بود و متاسفانه این چرخه تا چند سال قبل هم ادامه داشت.

این کارشناس مالی گفت: راه چاره اصلی برای کاهش وابستگی به روغن و کنجاله سویا فقط با افزایش فراوری داخلی امکان پذیر است و خرید تضمینی محصول با قیمت مناسب، تامین بذر مناسب، آموزش کشاورزان، افزایش فناوری در فراوری دانه های روغنی، پرداخت به موقع مطالبات کشاورزان می تواند کشور را به سمت خودکفایی در فراوری دانه های روغنی پیش ببرد همین اتفاقی که سال جاری در کشت قراردادی سویا و دانه های روغنی انجام شد فقط باید کمی صبر کرد تا نتایج آن را دید شاید سه یا چهار سال دیگر خبر های خوبی از خودکفایی در تامین روغن خوراکی و نهاده دامی بشنویم آن هم فقط با کشت سویا.

گزارش از هدیه سعیدی فر

وبلاگ نت مالزی مازندران ساری